Je behandelingen zijn voorbij, de controles minder frequent en iedereen verwacht dat je er weer bent. Jijzelf waarschijnlijk nog wel het meest. Maar diep van binnen voelt het anders.
Angst of spanning kan je soms plotseling overvallen, zonder duidelijke reden. Een geur, een bepaalde datum of een onverwachte pijnscheut kan je ineens terugbrengen naar die tijd waarin alles draaide om overleven.
Weet dat je hierin niet de enige bent. Veel vrouwen ervaren pas na hun ziekteproces de emotionele gevolgen van kanker. Dit kan zich uiten in onrust, slaapproblemen of overmatig piekeren. Terwijl de buitenwereld denkt dat je ‘weer door kunt’, worstel jij nog met wat er allemaal is gebeurd.
In deze blog lees je hoe de emotionele gevolgen van kanker zich kunnen uiten en waarom EMDR een krachtige methode kan zijn om deze te verwerken, zodat je steviger in het leven komt te staan.
De emotionele gevolgen van kanker
Na een intensief kankertraject verwacht je misschien dat het leven weer ‘normaal’ wordt. De realiteit is vaak anders. Veel vrouwen merken, soms pas maanden of zelfs jaren later, dat ze nog steeds worstelen met de emotionele gevolgen. Niet uit gebrek aan mentale kracht, maar omdat lichaam en geest tijd nodig hebben om alles te verwerken.
Het gevoel van controleverlies tijdens ziekte en behandeling werkt vaak door in het dagelijks leven. Je kunt sneller overprikkeld raken, onzeker zijn over de toekomst of moeite hebben om echt te ontspannen. Angst voor terugkeer van de ziekte kan op onverwachte momenten opspelen, net als verdriet om alles wat je hebt doorgemaakt.
Ook andere emoties kunnen een rol spelen in dit verwerkingsproces. Misschien voel je boosheid—op je lichaam dat je ‘in de steek heeft gelaten’, op de situatie of op je omgeving die het niet altijd lijkt te begrijpen. Eenzaamheid kan je overvallen, omdat de wereld doorgaat terwijl jij nog midden in je herstel zit. Somberheid en machteloosheid kunnen ontstaan, omdat het leven niet meer zo vanzelfsprekend voelt als voorheen.
Deze gevoelens zijn normaal, maar dat betekent niet dat je ermee moet leren leven. Erkenning is de eerste essentiële stap: je hebt een ingrijpende ervaring meegemaakt, en dat heeft impact.
Hoe angst en stress zich kunnen vastzetten na kanker
Tijdens je ziekte stond alles in het teken van overleven. Je lichaam onderging behandeling na behandeling, terwijl je hoofd probeerde bij te houden wat er gebeurde. In die fase is er zelden ruimte om stil te staan bij je emoties—je doet simpelweg wat nodig is. Pas later, wanneer de medische rollercoaster tot stilstand komt, kunnen de emotionele gevolgen zich echt aandienen.
Sommige vrouwen merken dat ogenschijnlijk normale situaties ineens een intense reactie oproepen. Een controleafspraak kan je hartslag omhoog jagen, een ziekenhuisgeur kan je direct terugbrengen naar een moeilijk moment. Dit komt doordat je hersenen ingrijpende ervaringen anders opslaan dan gewone herinneringen—ze blijven levendig en voelen nog steeds actueel, ook al liggen ze in het verleden.
Zonder verwerking kunnen deze herinneringen als schaduwen blijven hangen en je dagelijks leven beïnvloeden. Dit kan zich uiten in een constante staat van alertheid, emotionele prikkelbaarheid of moeite om echt te ontspannen. Ook stressklachten zoals slaapproblemen, gespannen spieren of oververmoeidheid komen vaak voor. Overdag lukt het je misschien nog om afleiding te vinden, maar zodra het stil wordt, komen de gevoelens en gedachten naar boven.
Daarnaast kan ook je liefdesleven veranderen. Veel vrouwen ervaren na kanker een verminderd seksueel verlangen, niet alleen door fysieke veranderingen, maar ook door emotionele blokkades. Gevoelens van onzekerheid over je lichaam, angst voor pijn of een gebrek aan verbinding met je partner kunnen hieraan bijdragen. Dit kan extra frustrerend zijn, vooral wanneer je verlangt naar intimiteit, maar merkt dat het anders voelt dan voorheen. Weet dat je hierin zeker niet alleen staat.
Al deze emotionele gevolgen zijn normaal, maar dat betekent niet dat je ermee moet leren leven. Erkenning is de eerste essentiële stap: je hebt een ingrijpende ervaring meegemaakt, en dat heeft impact.
Hoe EMDR kan helpen bij de emotionele verwerking van kanker
EMDR, wat staat voor Eye Movement Desensitization and Reprocessing, klinkt misschien ingewikkeld, maar de essentie is verrassend toegankelijk. Deze therapievorm helpt je brein om vastzittende traumatische herinneringen te verwerken.
Tijdens een EMDR-sessie begeleidt de therapeut je aandacht met ritmische oogbewegingen, geluidjes of aanrakingen, terwijl je focust op de nare herinnering. Dit klinkt wellicht vreemd, maar er gebeurt iets bijzonders: deze afwisselende stimulatie lijkt op wat er tijdens de REM-slaap gebeurt, wanneer je hersenen op natuurlijke wijze gebeurtenissen verwerken.
Wat EMDR onderscheidt van andere therapievormen, is dat je niet eindeloos hoeft te praten over wat er is gebeurd. Het gaat niet om het analyseren van je verleden, maar om het verminderen van de emotionele lading die nu nog aan de herinnering kleeft.
Voor vrouwen die kanker hebben gehad, kan dit waardevol zijn. De herinneringen aan de diagnose, behandelingen of complicaties kunnen soms zo intens zijn dat ze normale verwerking in de weg staan. EMDR helpt om deze herinneringen los te maken van de heftige emoties, zodat ze niet langer je dagelijks leven beïnvloeden.
Veel vrouwen merken al na enkele sessies minder angst en meer rust, waardoor ze met meer vertrouwen de toekomst tegemoet kunnen zien.
Ervaringsverhalen: de kracht van EMDR voor herstel na kanker
Veel vrouwen merken pas na hun behandeltraject hoe diep de diagnose en het ziekteproces erin heeft gehakt. Het verwerken van deze periode gaat niet altijd vanzelf en kan zelfs oude pijnen of trauma’s naar boven brengen. EMDR kan dan een waardevolle ondersteuning zijn om deze emoties te doorbreken en ruimte te maken voor echt herstel.
Zo vertelt Catharina, een van mijn cliënten, over haar ervaring met EMDR na borstkanker:
“Borstkanker, en alles daar omheen, is een trauma en triggert oude trauma’s. Juist toen ik klaar was met alle behandelingen en wilde gaan herstellen, kwam er veel naar boven. Het was heel waardevol om hier met EMDR aandacht aan te besteden en deze trauma’s los te laten. Het heeft mij enorm geholpen om mentaal stabiel te blijven en door dat ‘zwarte gat na kanker’ heen te komen. Hierdoor kon ik zowel fysiek als mentaal echt gaan herstellen.”
Dit laat zien dat de gevolgen van kanker verder reiken dan de behandelingen zelf. Door gericht te werken aan verwerking met EMDR, ontstaat er weer rust en balans.
Hoe weet je of EMDR iets voor jou is?
Misschien herken je jezelf in de verhalen over angst, spanning of emotionele ups en downs na kanker. Maar hoe weet je of EMDR jou daadwerkelijk kan helpen?
Een belangrijke aanwijzing is wanneer bepaalde herinneringen of gevoelens steeds blijven terugkomen. Misschien schrik je nog van ziekenhuisgeluiden, voel je een knoop in je maag bij de gedachte aan een controle, of ben je constant alert op signalen van je lichaam. Ook als je merkt dat je bepaalde situaties vermijdt—bijvoorbeeld door niet meer over je ziekte te willen praten of gevoelens weg te stoppen—kan dit een teken zijn dat je vastzit.
Voordat je start met EMDR, is het belangrijk om te kijken of deze therapie bij je past. Daarom begint een traject bij mij altijd met een vrijblijvende kennismaking, waarin we jouw situatie bespreken. Daarnaast vul je een uitgebreid intakeformulier in, zodat we een helder beeld krijgen van jouw ervaringen en klachten. Op basis daarvan bepalen we samen of en hoe EMDR jou kan ondersteunen.
Je hoeft niet te wachten tot het ‘erg genoeg’ voelt; als angst of stress je dagelijks leven beïnvloeden, is het de moeite waard om te onderzoeken wat EMDR of een andere therapievorm voor jou kan betekenen.
Het belang van zelfzorg en emotioneel herstel
Na een intensief behandeltraject ligt de focus vaak op fysiek herstel. Je lichaam heeft veel doorstaan en je wilt je energie terugkrijgen. Maar wat vaak onderschat wordt, is dat ook je mentale gezondheid tijd en aandacht nodig heeft. Emotioneel herstel is geen luxe, het is een essentieel onderdeel van verdergaan.
Zelfzorg speelt hierin een grote rol. Dit betekent niet alleen goed eten en voldoende rust nemen, maar ook bewust stilstaan bij hoe je je voelt. Geef jezelf de ruimte om emoties te erkennen en te verwerken, in plaats van ze weg te duwen. Dit kan door te praten met iemand die je vertrouwt, ontspanningsoefeningen te doen of een therapievorm zoals EMDR te overwegen.
Wanneer je aandacht geeft aan je emotionele welzijn, zul je merken dat je je ook fysiek beter voelt. Stress en angst kosten energie, terwijl rust en balans juist bijdragen aan herstel. Je hebt niet alleen je lichaam door een zware periode geholpen, maar ook je geest verdient zorg en ondersteuning.
De volgende stap naar emotioneel herstel
Je hebt niet alleen fysiek veel doorstaan, maar ook mentaal een enorme weg afgelegd. Waar de buitenwereld misschien denkt dat je ‘het ergste achter de rug hebt’, weet jij inmiddels dat herstel meer is dan alleen je lichaam weer opbouwen. Je emoties, gedachten en ervaringen verdienen net zoveel aandacht.
Door ruimte te maken voor je emotionele herstel, geef je jezelf de kans om meer rust te ervaren en weer grip te krijgen op je leven. EMDR kan hierin een belangrijke rol spelen, zodat je niet langer vastzit in angst of spanning, maar met meer vertrouwen de toekomst tegemoet kunt gaan.
Wil je weten of EMDR jou kan helpen? Op mijn pagina over het medisch traumatraject lees je hoe ik je kan begeleiden en wat de eerste stap is.
